Η φράση «πιο δημοκρατική» είναι παραπλανητική. Γιατί ένα πολιτικό σύστημα είτε είναι είτε δεν είναι δημοκρατία. Δεν μπορεί να είναι ολίγον δημοκρατία κατά αναλογία του ολίγον έγκυος.
Ούτε το ενιαίο κράτος είναι δημοκρατία ούτε και η ομοσπονδία.
Και στα δύο πολιτικά σύστηματα η καθολική πολιτική αρμοδιότητα ανήκει στο κράτος. Αυτό κατέχει την πολιτική και έχει τη δυνατότητα τη βούλησή του να τη μετατρέπει σε νόμο με καθολική ισχύ επί της κοινωνίας. Το κράτος κατέχει και την κοινωνία. Η κοινωνία ενέχει ένα νομιμοποιητικό ρόλο στη επιλογή των φορέων της εξουσίας του κράτους. Η κοινωνία δεν αναγνωρίζεται ως συστατικό μέρος του πολιτικού συστήματος, ως δήμος. Απλώς ιδιωτεύει και το κράτος εγγυάται την ατομική ελευθερία των μέλων της και κάποια δικαιώματα.
Με τη λεγόμενη ομοσπονδία δεν αλλάζει η φύση του πολιτικού συστήματος. Αυτό παραμένει ιδιοκτησία του κράτους, του κυρίαρχου κράτους στο εσωτερικό του. Απλώς το ομόσπονδο κράτος είναι πιο φιλελεύθερο από το ενιαίο κράτος, γιατί ο κάτοχος της εξουσίας του κράτους εκχωρεί κάποιες αρμοδιότητες σε επαρχίες/περιφέρειες/πολιτείες/κρατίδια. Η παροχή αυτών των αρμοδιοτήτων γίνεται κατά ομοιόμορφο τρόπο και αναγνωρίζεται έτσι κάποιο είδος αυτοδιοίκησης σε γεωγραφικά ή εθνοτικά υποσύνολα της κοινωνίας του κράτους. Το πολιτικό σύστημα, η σχέση κοινωνίας και πολιτικής, η θέση του πολίτη δε διαφοροποιείται σε σχέση με το ενιαίο κράτος. Γιατί οι αρμοδιότητες που παραχωρούνται σε υποσύνολα δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα της αυτοσυγκρότησης σε γεωγραφικό ή πολιτισμικό επίπεδο. Οι αρμοδιότητες αυτές είναι εκχωρητέες από το κράτος εξουσία και είναι υποχρεωμένος ο κάτοχος αυτών των αρμοδιοτήτων να λειτουργεί ως προσάρτημα του κράτους.
Στην ομοσπονδία υπάρχει η ενιαία εξουσία του κράτους επί της κοινωνίας. Όμως αναγνωρίζουν οι κάτοχοι της εξουσίας ότι η κοινωνία δεν είναι ενιαία πολιτισμικά – ομοιογενής - και παρέχουν κάποιες αρμοδιότητες στις εθνοτικές ομάδες. Οι αρμοδιότητες αυτές αφορούν και τη συγκρότηση της ενιαίας εξουσίας. Οι διάφορες παραλλαγές συγκρότησης της κρατικής εξουσίας στο ομόσπονδο κράτος αποτυπώνουν τους εσωτερικούς συσχετισμούς δύναμης. Οι συσχετισμοί αυτοί δύναμης δεν εκφεύγουν της λογικής του ενιαίου κράτους και της ενιαίας εξουσίας. Ουσιαστικά και στην ομοσπονδία το πρόβλημα είναι ο διαμοιρασμός της εξουσίας, που στη φάση που διερχόμαστε, μεταφράζεται σε διαμοιρασμό της εξουσίας ανάμεσα στα κόμματα.
Και στο ενιαίο κράτος και στην ομοσπονδία η δόμηση της πολιτικής είναι εξουσιαστική.Γι αυτό και δεν διαφοροποιείται η θέση του ατόμου και της κοινωνίας σε σχέση με την πολιτική. Και το ενιαίο κράτος και η ομοσπονδία ουδεμία σχέση έχουν με τη δημοκρατία.
Σε κάθε περίπτωση η δημοκρατία είναι ασύμβατη με το εξουσιαστικό φαινόμενο και βασική προϋπόθεση για την προώθησή της αποτελεί η παροχή της δυνατότητας στο πολιτισμικά διαφορετικό να αυτοπραγματώνεται, δηλαδή να είναι αυτόνομο. Όμως αυτή η προσέγγιση , δηλαδή η δημοκρατική, εδράζεται στην αντίληψη ότι κριτήριο της πολιτειακής οργάνωσης είναι η η ελευθερία. Η πολιτική ελευθερία στη δημοκρατία αναγνωρίζει το δικαίωμα της αυτοσυγκρότησης εντός του όλου. Στη δημοκρατία κάθε άλλη προσέγγιση είναι ασύμβατη με την ελευθερία και απορρίπτεται.Στη δημοκρατία η πολιτική απορροφάται από την κοινωνία και έτσι το πολιτικό σύστημα αποδεσμεύεται από το κράτος και αποδίδεται στη σύνολη κοινωνία των πολιτών.
Σε αυτά τα πλαίσια και στην παρούσα φάση του κυπριακού η δημοκρατία δεν υπεισέρχεται ούτε ως προβληματισμός. Η πολιτική εκλαμβάνεται όχι ως ελευθερία αλλά ως δύναμη ή εξουσία. Γι αυτό και οι φορείς της εξουσίας των δύο κοινοτήτων – ιδιαίτερα οι Ελληνοκύπριοι - επικεντρώνονται στον τρόπο διαμοιαρασμού των λαφύρων του κράτους. Η νομιμοποίηση τους στην εξουσία του ομόσπονδου κράτους αποτελεί απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα. Η κοινωνία θα συνεχίσει να είναι η υπήκοος κοινωνία του κράτους.Δηλαδή θα κατέχεται από το κράτος και τους φορείς της εξουσίας του.
Αυτές οι αντιδημοκρατικές αντιλήψεις σίγουρα συμβαδίζουν με το συμφέρον των ιδιοκτητών του πολιτικού και οικονομικού συστήματος, δηλαδή της πολιτικής και οικονομικής ολιγαρχίας. Δε συμβαδίζουν με το συμφέρον της κοινωνίας αλλά ούτε και με το στάδιο της ανθρωποκεντρικής της εξέλιξης. Γι αυτό και οι τόσες δυσκολίες στην προώθηση μιας λύσης.Όχι τόσο γιατί είναι δύσκολο το πρόβλημα. Αλλά γιατί καθίσταται δύσκολο λόγω της εμμονής της ολιγαρχίας να κατοχυρώσει τα υφιστάμενα συμφέροντά της και μετά τη λύση. Μια κατοχύρωση, που αν επιτευχθεί, θα τη φέρει αντιμέτωπη με την κοινωνία ακόμα και μετά τη «λύση». Η παράμετρος κοινωνία θα είναι η καθοριστική στην όποια λύση και όχι οι διάφορες ανοησίες των πολιτικών και των κομμάτων, που αδυνατούν να ξεφύγουν από το ατομικό και κομματικό συμφέρον.
Φυσικά ο ολοκληρωτισμός και ο φασισμός ιστορικά είναι ταυτισμένοι με την εξουσία του κράτους και τους φορείς του. Η φίμωση της κοινωνίας αποτελεί μια «δελεαστική λύση», μια εναλλακτική επιλογή της ολιγαρχικής και αντιδημοκρατικής ιδεολογίας και των συνεπακόλουθων δεσποτικών αντιλήψεων των φορέων τους.