Νότια Οσετία: Μια άλλη ανάγνωση των εξελίξεων

Η αναζωπύρωση του προβλήματος στη Ν. Οσετία έδωσε τροφή στα ΜΜΕ. Η εικόνα που προβάλλουν πιο πολύ προκαλεί σύγχυση παρά υποβοηθά τους πολίτες «να ενημερωθούν». Εικόνες από τα βάσανα των πολιτών , η στάση του ηγέτη της Γεωργίας, η στάση της ηγεσίας της Ρωσίας και των ΗΠΑ, τα οικονομικά συμφέροντα και άλλα πολλά. Όσο πιο πολύ διαβάζεις, όσα πιο πολλά ακούεις, τόσο πιο πολύ συγχίζεσαι!!!
Η κατανόηση ενός συμβάντος σήμερα στον πλανήτη με την τόσο στενή συνύφανση εξωγενών και εσωγενών παραγόντων και από την άλλη η υιοθέτησή τους ή η μετάλλαξή τους στο εσωτερικό ενός κράτους, καθορίζουν και την οπτική προσέγγισης του συγκεκριμένου προβλήματος. Ένα πρόβλημα πολιτικό που αφορά όχι μόνο την Ν. Οσετία και τη Γεωργία αλλά το πλανητικό σύστημα (κοσμοσύστημα).
Το πρώτο λοιπόν που επιβεβαιώνεται στην περίπτωση της Ν. Οσετίας είναι ότι τόσο στις διεθνείς σχέσεις όσο και στο εσωτερικό των κρατών εφαρμόζεται ο νόμος της δύναμης. Δηλαδή ο κάτοχος της ισχύος προσπαθεί να επιβάλει τη θέλησή του στον πιο αδύνατο χρησιμοποιώντας την ωμή βία.
Σε αυτά τα πλαίσια -ο νόμος της δύναμης – η ηγεσία της Γεωργίας προσπαθεί με τη βία να ενσωματώσει στο κράτος της μια περιοχή που διεκδικεί την αυτονομία της. Δηλαδή η εθνοτική πλειονότης που κατέχει το κράτος προσπαθεί να αφαιρέσει από μια εθνοτική μειονότητα το δικαίωμα στην αυτονομία., στην εσωτερική πολιτειακή αυτοθέσμισή της.
Η καταπίεση εθνοτικών και πολιτισμικών μειονοτήτων στη νεοτερικότητα συνδέεται με την κληρονομημένη λογική του έθνους –κράτους. Η απομείωση της εξουσιαστικής κυριαρχίας του κράτους στις μέρες μας σε συνάρτηση με την οικονομική μετανάστευση που διαφοροποιεί την ταυτότητα του έθνους – κράτους, απελευθερώνει καταπιεσμένες μειονότητες οι οποίες διεκδικούν το δικαίωμα της αυτονομίας. Το πρώτο πρόβλημα λοιπόν που αναδύεται με ιδιαίτερη ένταση στις μέρες μας και που θα οξυνθεί στο μέλλον, είναι αυτό της αυτονομίας των μειονοτήτων στα διάφορα κράτη.
Τη στιγμή λοιπόν που η ηγεσία της Γεωργίας χρησιμοποιεί στο εσωτερικό της το νόμο της δύναμης, ένα άλλο κράτος χρησιμοποιεί τον ίδιο νόμο, η Ρωσία. Η επέμβαση της Ρωσίας γίνεται με επίκληση της εθνοτικής μειονότητας της Ν. Οσετίας και εξυπηρετεί κύρια τα συμφέροντα της Ρωσίας στην αντιπαράθεσή της με τη δύση. Χρησιμοποιεί η Ρωσία το νόμο της δύναμης, όπως τον χρησιμοποιούν και οι δυτικές δυνάμεις. Γιατί και στο διεθνές περιβάλλον δεν επικρατεί το διεθνές δίκαιο – αυτό το επικαλείται πάντοτε ο αδύνατος για να ισχυροποιήσει τη θέση του – αλλά η λογική της ισχύος. Και εδώ αναδεικνύεται το δεύτερο πρόβλημα, δηλαδή ο νόμος της δύναμης ως τρόπος ρύθμισης των σχέσεων ανάμεσα στα κράτη.
Η συνύφανση λοιπόν εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής σήμερα αναγάγει σε κυρίαρχο τρόπο ρύθμισης των ανθρωπίνων σχέσεων στο εσωτερικό των κρατών και στο διεθνές περιβάλλον το νόμο της δύναμης. Η ισχύς δεν οριοθετείται, δεν περιορίζεται σε κάποια κανονιστικά πλαίσια. Το πολιτικό φαινόμενο ταυτολογείται παντού στη βάση των συσχετισμών δύναμης και της σύνθεσης των συμφερόντων.
Η περίπτωση της Ν. Οσετίας λοιπόν θέτει το πρόβλημα της αυτονομίας των υπαρκτών μειονοτήτων στα διάφορα κράτη και την καθολική εφαρμογή του νόμου της δύναμης. Το ζητούμενο για τον άνθρωπο σήμερα είναι πώς δε θα θυματοποιείται ο ίδιος από τέτοιες προσεγγίσεις. Πώς δε θα αξιοποιούνται από εξωτερικές δυνάμεις οι εσωτερικές διαμαχές και να αιματοκυλίζονται οι κοινωνίες.
Το παράδειγμα λοιπόν της Γεωργίας και της Ν. Οσετίας , όπως και πολλών άλλων περιοχών στον πλανήτη, προβάλλει επιτακτικά την ανάγκη να διαφοροποιηθούν τα πολιτικά συστήματα των κρατών ώστε να ξεφύγουν από την λογική του έθνους – κράτους, όπως έγινε αντιληπτό στη νεοτερικότητα. Σε αυτά τα πλαίσια να αναγνωριστεί σε κάθε μειονότητα εθνοτική/πολιτισμική το δικαίωμα στην αυτονομία και, παράλληλα, να προβάλλεται στο πολιτικό πεδίο, ώστε να συμμετέχει και αυτή στη διαμόρφωση του δημοσίου συμφέροντος , του κοινού καλού. Δηλαδή να μην αισθάνεται η κάθε εθνοτική μειονότητα ότι μπορεί να γίνει και πολιτική μειονότητα, ότι δεν κινδευνεύει από την εθνοτική πλειονότητα. Η εγκαθίδρυση πολιτικών συστημάτων στο εσωτερικό των κρατών που δε θα στηρίζονται στη λογική της δύναμης , θα τους γλυτώσει από τις διαμάχες, τις συγκρούσεις και το αιματοκύλισμα.
Αν η νεοτερικότητα οικοδομήθηκε αρχικά με βαση «την αρχή των εθνοτήτων», στη συνέχεια «την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών», τώρα η ανάγκη του ανθρώπου επιβάλλει την αναγνώριση «της αρχής της αυτονομίας των συλλογικών ταυτοτήτων στα πλαίσια των κρατών».
Στο διεθνές περιβάλλον τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Όμως η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια προσπάθεια για ένα διαφορετικό δρόμο στις σχέσεις των κρατών. Δηλαδή συνιστά και μια προσπάθεια οριοθέτησης της δύναμης στις σχέσεις των κρατών με την έννοια ότι εγκαθιδρύεται ένα κανονιστικό πλαίσιο, που οριοθετεί τη δύναμη στη ρύθμιση των σχέσεων ανάμεσα στα κράτη της Ευρώπης.
Στο νόμο της δύναμης των όπου γης ισχυρών, στο «νόμο της ζούγκλας των μικρών και των μεγάλων θηρίων», οι κοινωνίες έχουν συμφέρον στο παρόν στάδιο να προβάλουν το δικαίωμα στην αυτονομία, στην ελευθερία, στον αυτοκαθορισμό κάθε συλλογικής ταυτότητας ή και άλλης.