Παρθενογένεση: από την αβεβαιότητα του παρόντος στην αβεβαιότητα του μέλλοντος

Η παρθενογένεση τείνει να γίνει το κυρίαρχο πρόβλημα στις συνομιλίες για το κυπριακό. Η λογική που αποκρύβεται πίσω από τον όρο είναι η προβολή μιας δημιουργικής ασάφειας ώστε η κάθε πλευρά να δίνει τη δική της ερμηνεία για τη λύση που θα δοθεί και να ικανοποιείται έτσι μονομερώς η πολιτική στόχευση της!!! Θα δημιουργήσουμε μια πολιτεία που θα στηρίζεται στη δημιουργική ασάφεια!!!
Με αφετηρία την παρθενογένεση αναπτύσσεται μια ολόκληρη φιλολογία: συνεταιρισμός ή νέος συνεταιρισμός, μετεξέλιξη του υφιστάμενου κράτους ή νέο κράτος, ιδρυτικά κράτη αφετηριακά ή καταληκτικά.
Ουσιαστικά οι δύο πλευρές μέσα απ΄ αυτή τη φιλολογία προσπαθούν να κατοχυρώσουν διαφορετικά πράγματα σε ένα μελλοντικό χρόνο: η τουρκοκυπριακή ηγεσία ότι σε περίπτωση διάλυσης του κράτους δε θα πάθει τα ίδια όπως το 1964, οπόταν το κράτος περιήλθε στους ελληνοκυπρίους, αλλά θα τύχει τότε διεθνούς αναγνώρισης ως ξεχωριστό κράτος, η δε ελληνοκυπριακή πλευρά ότι δε θα έχουν το δικαίωμα απόσχισης σε ένα μελλοντικό χρόνο. Και επικεντρώνονται σε νομικές διαμάχες: η ελληνοκυπριακή ηγεσία θεωρεί ότι το νέος μόρφωμα θα είναι μετεξέλιξη του υφιστάμενου η δε τουρκοκυπριακή ότι θα είναι νέο συνεταιρισμός δύο ιδρυτικών κρατών. Μια και το πρόβλημα μετατρέπεται σε νομικό, ο Ταλάτ απαντά εύστοχα ότι "θα σας υπογράψω ότι δε θα υπάρξει απόσχιση".
Στην όλη διαδικασία έχει εμπλακεί και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος με δηλώσεις του (Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, 3/8/2008): «Αντιδρούμε και απορρίπτουμε την ιδέα της παρθενογένεσης....Εάν αναγνωρίσεις ότι ο ομοσπονδιακός συνεταιρισμός θα προέλθει από δύο κράτη και δύο λαούς, τότε αναγνωρίζεις δικαίωμα στην αυτοδιάθεση και ως προέκταση αυτού, δικαίωμα στην απόσχιση».
Η όλη συζήτηση αναδεικνύει ότι οι πολιτικοί ηγέτες και στις δύο πλευρές είναι ανιστόρητοι. Εννοώ ότι αναπαράγουν τα λάθη του παρελθόντος αφειδώλευτα. Ωσάν οι Άγγλοι να έχουν στήσει το ίδιο σκηνικό όπως το 1960 και μοιράζουν ρόλους. Και το 1960 οι δύο πλευρές συζητούσαν για λύση, αλλά η στάση τους ήταν υποκριτική. Αυτό που τους ενδιέφερε κύρια ήταν να πετύχουν πολιτικούς στόχους σε μελλοντικό χρόνο: ένωση ή διχοτόμηση.Σήμερα οι πολιτικές στοχεύσεις σε μελλοντικό χρόνο –σε περίπτωση διάλυσης του συνεταιρισμού - είναι: ένα ελληνοκυπριακό κράτος ή δύο κράτη. Με τέτοιες λογικές δεν εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα της πολιτείας. Απλώς οι ηγέτες εντάσσονται σε ένα ανταγωνιστικό παιγνίδι που η όποια λύση θα αποδειχθεί στο τέλος, ότι δεν ήταν λύση.
Όποια πλευρά και να επιβάλει τη θέλησή της σε σχέση με τη λεγόμενη παρθενογένεση, το πρόβλημα δεν είναι νομικό. Καμιά συμφωνία και κανένα σύνταγμα δεν μπορεί να κατοχυρώσει το μέλλον, αν λάβει κάποιος υπόψη του και το μεταβατικό αχαρακτήρα της εποχής μας. Το πρόβλημα είναι κοινωνικό και πολιτικό και συναρτάται και από τις εξελίξεις ευρύτερα στο διεθνές περιβάλλον. Η απλή λογική υποστηρίζει ότι στο μέλλον, αν η μια από τις δύο πλευρές δεν είναι ικανοποιημένη από την κεντρική πολιτεία, δηλαδή δεν εκφράζει το συμφέρον της, - άρα υπάρχει η κοινωνική βούληση για αποχώρηση – και παράλληλα το διεθνές περιβάλλον ευνοεί μια τέτοια επιλογή, τότε κανένας νόμος και καμιά συμφωνία δεν μπορεί να παρεμποδίσει την αποχωρήση της μιας πλευράς από την κεντρική πολιτεία και τη σύσταση ξεχωριστού κράτους.
Και όσοι με περίσσια διγλωσσία επικαλούνται το διεθνές δίκαιο, και ο πλέον αδαής μπορεί να αντιληφθεί ότι από τη δεκαετία του 1990 αυτό που επικρατεί στις διεθνείς σχέσεις σε πολύ μεγάλο βαθμό είναι ο νόμος της δύναμης. Λέω διγλωσσία, γιατί ο ίδιος νόμος της δύναμης επικρατεί και στο εσωτερικό των κρατών. Η πολιτική λειτουργία δε στηρίζεται στο νόμο και το σύνταγμα – αυτά έχουν τυπικό χαρακτήρα –άλλά στους συσχετισμούς δύναμης και τη σύνθεση των συμφερόντων εξωθεσμικά.
Δυστυχώς ο τρόπος που τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί κατανοούν και ερμηνεύουν την πραγματικότητα απλώς μπορεί να επιβραδύνει ή να επιταχύνει τις προδιαγεγραμμένες εξελίξεις. Από αυτή την σκοπιά, οι επιλογές τους δεν είναι μια κάποια λύση.