Η εκ περιτροπής προεδρία και ο κ. Άνθος Λυκαύγης

Η εκ περιτροπής προεδρία στα πλαίσια μιας λύσης του κυπριακού προβλήματος ανέδειξε και πάλι διαφορετικές αξιολογήσεις. Οι πολίτες, με τη συνεργασία πολιτικών και ΜΜΕ , βιώνουν μια σύγχυση πρωτοφανή: εναίο και διζωνικό κράτος , συνεταιρισμός ή νέος συνεταιρετισμός, συνιστώσες πολιτείες αφετηριακά ή καταληκτικά, νέο κράτος ή μετεξέλιξη του κράτους, μια ιθαγένεία και μια κυριαρχία ή όχι.
Στο θέμα λοιπόν της εκ περιτροπής προεδρία αναδείχθηκαν δύο θέματα.Το πρώτον ήταν το θέμα της πολιτικής ευθύνης για αποδοχή αυτής της θέσης. Σε αυτό το θέμα, όπως πάντοτε συμβαίνει με τους πολιτικούς στην Κύπρο, άρχισαν να τα φορτώνει ο ένας στον άλλο, να προκληθεί σύγχυση και στο τέλος να μην αναλάβει κανένας την ευθύνη!!! Η πολιτική ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στον Πρόεδρο Χριστόφια ο οποίος αφού οριοθέτησε το πλαίσιο της λύσης με συμφωνίες, προχωρεί και στις επιμέρους επιλογές. Και ο Προεδρος όφειλε να ενημερώσει τους πολίτες για τη συγκεκριμένη απόφασή του.
Το δεύτερο θέμα που αναδείχθηκε, είναι η πολιτειακή διάσταση της συγκεκριμένης επιλογής. Σε αυτή τη διάσταση θα επικεντρωθώ με αφορμή ένα άρθρο του Α. Λυκαύγη στην εφ. Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ στις 7/8/2008.
Η εκ περιτροπής προεδρία είναι «συντελεστής φυλετικής διαιρέσεως», αναφέρει ο κ. Λυκαύγης. Η προσέγγιση αυτή εκλαμβάνει το αποτέλεσμα ως αίτιο. Δηλαδή το πολιτικό σύστημα καθορίζει την κοινωνία και όχι η κοινωνία το πολιτικό σύστημα. Στην Κύπρο είναι η κοινωνία διαιρεμένη και στη βάση συγκεκριμένων συλλογικών ταυτοτήτων. Αυτή η πραγματικότητα, υπαρκτή από το 1960, αναπόφευκτα θέτει το πρόβλημα της ενότητας της πολιτείας. Και ακριβώς το πολιτικό σύστημα προκειμένου να ενοποιήσει την κοινωνία, αποδέχεται την αρχή ότι οι δύο κυρίαρχες συλλογικές ταυτότητες θα έχουν προβολή στο πολιτικό πεδίο και μάλιστα στη βάση της πολιτικής ισότητας. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι διαιρετικό της κοινωνίας αλλά ενοποιητικό μιας διαιρεμένης κοινωνίας.
Στη βάση μιας κοινωνικής πραγματικότηττας και στη βάση μιας αποδοχής - πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων - η εκ περιτροπής προεδρία είναι είναι ένα από τα στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν ενοποιητικά για την σύνολη κοινωνία της Κύπρου. Δεν αρκεί. Όμως είναι δεδομένο ότι η αντίκρυση των Τουρκοκυπρίων ως μειονότητας – εθνοτικής και πολιτικής – δε γίνεται αποδεκτό ούτε από τους ίδιους ούτε από τον Πρόεδρο ούτε και από κάθε δημοκρατικό πολίτη.
Η θέση ότι δεν υπάρχει πρόβλημα « εάν ένας Τ/Κ εκλέγεται από το σύνολο του λαού», είναι στη βάση της προβληματική. Γιατί η καθολική ψηφοφορία σημαίνει στην πράξη ότι οι Τ/Κ θα βιώνουν ένα καθεστώς μειονότητας. Εξάλλου αφετηρία της λύσης είναι η πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων.
Από την άλλη η καθολική ψηφοφορία – η πλειοψηφία και η μειοψηφία - συνδέθηκε ιστορικά με το κυρίαρχο έθνος – κρατος, τη μια και αδιαιρετη κυριαρχία, τη μια συλλογική ταυτότητα/ιθαγένεια, το νομιμοποιητικό ρόλο της ψήφου γαι τους φορείς της εξουσίας κλπ..
Η αρχαία ελληνική πολιτική σκέψη μας πληροφορεί ότι υπάρχουν και άλλα είδη πολιτείας, περά από αυτό που βίωσε η νεοτερικότητα. Και υπάρχουν και άλλοι τρόποι συγκρότησης του πολιτικού συστήματος μιας πολιτείας, πιο δημοκρατικοί. Το πρόβλημα λοιπόν σε σχέση με τη συγκρότηση του πολιτικού συστήματος δεν είναι η εκ περιτροπής προεδρία.Αυτή σε μεγάλο βαθμό αφορά στην πράξη τους κατόχους της εξουσίας. Το πρόβλημα είναι η συνοδική συγκρότηση της εξουσίας και όχι η προσωποπαγής και μάλιστα, η λήψη αποφάσεων, ει δυνατόν, στη βάση της ομοφωνίας. Η συνοδικότητα θα εξασφαλίσει την ενότητα της πολιτείας. Και η έννοια της συνοδικότητας είναι πιο κοντά στη δημοκρατική θεωρία και εξυπηρετεί σίγουρα σε μεγαλύτερο βαθμό το συμφέρον της κοινωνίας.
Η προσέγγιση των Ελληνοκύπριων πολιτικών για τη βιωσιμότητα και τη λειτουργικότητα της λύσης στη βάση «ένα ισχυρό κεντρικό κράτος, ένας ισχυρός ελληνοκύπριος πρόεδρος», είναι κατεξοχήν εξουσιοκεντρική και θα οδηγήσει στη διάλυση της πολιτείας. Το πρόβλημα είναι άλλο: πόσο ισχυρός θα είναι ο δεσμός του πολίτη με την κεντρική πολιτεία ώστε να θέλει να τη στηρίξει δεδομένου ότι αυτός ο δεσμός δε θα είναι εθνοτικός; Ποιο θα είναι δηλαδή το περιεχόμενο της πολιτειότητας (ιθαγένεια/υπηκοότητα); Εκτός και αν πολιτικοί νομίζουν ότι ιθαγένεια σημαίνει «φκάλω σου ταυτότητα»!!! Τέτοια ερωτήματα φυσικά ξεφεύγουν του δημόσιου διαλόγου