O κ. Λυσσαρίδης και η επιχειρηματολογία του ενάντια στις αναφορές για συνεταιρισμό των δυο κοινοτήτων το 1960

Υποστηρίζει λοιπόν ο Β. Λυσσαρίδης στην επιστολή του προς το Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι « άλλο εγγυημένη συμμετοχή στα πολιτειακά όργανα και άλλο συνεταιρισμός».Με αυτή την ουσιώδη επισήμανση ο Β. Λυσσαρίδης αναφέρεται στο πολιτειακό καθεστώς της Κύπρου το 1960 για να υποστηρίξει ότι δεν ήταν συνεταιρισμός δύο κοινοτήτων, αλλά ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα απολάμβανε μια εγγυημένη συμμετοχή στα πολιτειακά όργανα.
Είναι έτσι τα πράγματα;

Αν υποθέσουμε ότι έχει δίκιο ο κ. Λυσσαρίδης. Τότε οφείλει να εξηγήσει ποιο ήταν το περιεχόμενο των 13 σημείων που υπέβαλε ο Μακάριος για αναθεώρηση του συντάγματος το 1963; Ποια ήταν η επιδίωξη του Μακαρίου τότε;
Με βάση τη λογική Λυσσαρίδη ότι το πολιτικό σύστημα τότε δεν ήταν συνεταιρισμός αλλά εγγυημένη συμμετοχή, να υποθέσουμε ότι ο Μακάριος με τα 13 σημεία επιδίωκε να μην είναι εγγυημένη η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων;
Φυσικά ο Μακάριος δεν υπέβαλε ποτέ τέτοιο αίτημα. Και εδώ ακριβώς ο κ. Λυσσαρίδης συγχύζει την προσδοκία με την πραγματικότητα.
Γιατί με τα 13 σημεία το 1963 ο Μακάριος επιδίωκε αυτό που θεωρεί ως δεδομένη πραγματικότητα σήμερα ο κ. Λυσσαρίδης, δηλαδή ο συνεταιρισμός των δύο κοινοτήτων να μετατραπεί σε εγγυημένη συμμετοχή της μειονότητας στα πολιτειακά όργανα. Κάτι τέτοιο όμως ουδέποτε έγινε αποδεκτό από την τουρκοκυπριακή κοινότητα.
Επομένως αυτό το επιχείρημα του κ. Λυσσαρίδη δεν πείθει αφού συγχύζει την προσδοκία με την πραγματικότητα ή πιο σωστά εκλαμβάνει το φαντασιακό ως πραγματικότητα.

Ένα δεύτερο επιχείρημα που προβάλλει ο κ. Λυσσαρίδης για να τεκμηριώσει τη θέση του πως το πολιτειακό καθεστώς δεν ήταν συνεταιρικό, είναι η στάση του ΟΗΕ το 1964. Ειδκότερα ο κ. Λυσσαρίδης αναφέρει στην επιστολή του:
«Η συνεχής αναφορά σε συνεταιρισμό επιτρέπει συνέχιση της εκτροπής. Αυτό το θέμα έχει διευθετηθεί από το 1964.Όταν οι Τουρκοκύπριοι, πιεζόμενοι από την Άγκυρα, εγκατέλειψαν τα πολιτειακά σώματα προβλήθηκε από Τουρκικής πλευράς η άποψη ότι δεν υπάρχει πια Κυπριακή Δημοκρατία γιατί κάθε πλευρά (Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή) έχει το δικό της μέρισμα στην κρατική οντότητα.Ολόκληρη η ανθρωπότητα απέρριψε την Τουρκική θέση και αναγνώρισε ως κυβέρνηση της Κύπρου (ολόκληρου του λαού και ολόκληρης της γεωγραφικής επικράτειας) την κυβέρνηση Μακαρίου και όλες τις μετέπειτα Κυπριακές κυβερνήσεις».
Τα γεγονότα έτσι όπως τα περιγράφει ο κ. Λυσσαρίδης σίγουρα ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Όμως είναι μια ανάγνωση της διεθνούς πραγματικότητας τελείως επιφανειακή.
Εννοώ ότι η στάση του ΟΗΕ τότε ήταν μονόδρομος, δηλαδή εκ των πραγμάτων δεν είχε άλλη επιλογή παρά να αναγνωρίσει την κυβέρνηση της Κύπρου ως νόμιμη κυβέρνηση του κράτους. Από τη στιγμή που οι Τουρκοκύπριοι το 1964 δεν ήλεγχαν έδαφος, δεν είχαν και τη δυνατότητα να συστήσουν κράτος. Γιατί η κυρίαρχη πρόσληψη της πραγματικότητας τότε και κατά ένα μέρος σήμερα, είναι το εδαφικό κράτος.
Γι αυτό και οι Τουρκοκύπριοι μεθοδικά από τότε χάραξαν μια στρατηγική ώστε η κοινότητά τους να ελέγξει ένα μέρος του εδάφους, κάτι που πέτυχαν με την τουρκική εισβολή. Δηλαδή η δυναμική από το 1964 και εντεύθεν δεν καθορίστηκε από το τι κέρδισαν οι Ελληνοκύπριοι αλλά το τι έχασαν οι Τουρκοκύπριοι.
Προσωπικά δεν έχω πειστεί από την επιχειρηματολογία του κ. Λυσσαρίδη για το θέμα του συνεταιρισμού ή μη το 1960. Μάλλον είναι απογοητευτική η επιχειρηματολογία ενός πολιτικού άνδρα με τόση πείρα και γνώση. Εκείνο όμως που προκαλεί ανησυχία είναι ο τρόπος που κατανοεί και ερμηνεύει την ιστορική πραγματικότητα.