Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2008

Ολιγαρχικές πολιτειακές εμμονές Ελληνοκυπρίων

Σε κείμενό του στην εφημερίδα Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ στις 8/11/2008 ο Κ. Βενιζέλου γράφει και τα εξής: «Η Εκλογή Προέδρου από ενιαίο κατάλογο στη λογική ένας πολίτης μια ψήφος, συνιστά τεκμήριο δημοκρατίας και έκφραση λαϊκής κυριαρχίας. Στην περίπτωση της Κύπρου αποτελεί σημαντικό ενοποιητικό στοιχείο για τις δύο κοινότητες.Η εκ περιτροπής προεδρία είναι ένα σύστημα εκλογής που δημιουργεί σοβαρά δημοκρατικά ελλείμματα και προβάλλει τις εθνολογικές διακρίσεις και διαιωνίζει το διαχωρισμό. Κοντολογής εδραιώνει το ρατσισμό»
Πόσο βάσιμα είναι όλα αυτά που αναφέρει ο κ. Βενιζέλου;
Πραγματικά στα νεότερα χρόνια με τα πολιτικά συστήματα που δημιουργήθηκαν, οι πολίτες απέκτησαν το δικαίωμα να νομιμοποιούν στην εξουσία του κράτους αυτόν που με βάση την αρχή της πλειοψηφίας αποφάσιζε ο λαός. Οι πολίτες για να αποκτήσουν αυτό το πολιτικό δικαίωμα στηρίχθηκαν στην αριθμητική ισότητα, ένας άνθρωπος μια ψήφος, ώστε να καταργήσουν το τιμικρατικό σύστημα που έθετε το τίμημα (περιουσία, εισόδημα) για να γίνουν μέλη της πολιτείας.Η δυνατότητα των πολιτών να νομιμοποιούν κάποιο στην εξουσία ονομάστηκε δημοκρατία, πιο πολύ ως αντιγραφή της λέξης από τη δημοκρατία των αρχαίων ελληνικών πόλεων παρά ως ουσία, δηλαδή ως περιεχόμενο.

Όσο για τη λαϊκή κυριαρχία αποτελεί έναν ευφημισμό γιατί στην ουσία ο πολίτης έχει ένα μόνο πολιτικό δικαίωμα, να μην έχει κανένα πολιτικό δικαίωμα. Και αυτό γιατί εξαναγκάζεται κάθε πέντε χρόνια να εκχωρεί την πολιτική του αρμοδιότητα σε αυτόν που θα κατέχει την εξουσία και ο ίδιος να ιδιωτεύει. Επομένως η λαϊκή κυριαρχία υπάρχει ως ρητορεία αφού όλες οι εξουσίες εκχωρήθηκαν στο κράτος και αυτό είναι ο κύριος επί της κοινωνίας και όχι ο πολίτης κύριος του πολιτικού συστήματος.

Η αναφορά ότι η ενιαία εκλογή θα αποτελεί ενοποιητικό στοιχείο για τις δυο κοινότητες, αποτελεί αποκύημα της φαντασίας. Δηλαδή σήμερα η ενιαία εκλογή Προέδρου στην Κύπρο συμβάλλει στην ενοποίηση του λαού ή στο διχασμό του;

Η εκ περιτροπής προεδρία σε ένα προεδρικό σύστημα είναι τόσο αντιδημοκρατική όσο και η χωρίς περιτροπή. Με την έννοια ότι ο κάτοχος της εξουσίας του κράτους κατέχει την καθολική πολιτική αρμοδιότητα και η θέση της κοινωνίας δεν αλλάζει αν ο Πρόεδρος είναι Ελληνοκύπριος ή Τουρκοκύπριος. Και στη μια και στην άλλη περίπτωση συνιστά μια μορφή προσωποπαγούς και μοναρχικής εξουσίας επί της κοινωνίας.
Το πολιτικό σύστημα μπορεί να δημιουργεί ή να μη δημιουργεί διακρίσεις. Η πραγματικότητα στην Κύπρο είναι πως υπάρχουν δύο κοινότητες που θεωρητικά επιθυμούν να συμμετέχουν και οι δυο στην άσκηση της εξουσίας για διαμόρφωση του κοινού καλού. Η κοινωνική πραγματικότητα δε συνιστά ούτε διάκριση ούτε ρατσισμό. Το πολιτικό σύστημα καλείται να ανταποκριθεί σε αυτή την ανάγκη της κοινωνίας.
Αν κάποιος υποστηρίξει ότι η κοινωνική πραγματικότητα δεν πρέπει να αποτυπώνεται στο πολιτικό σύστημα, τότε θα πρέπει να υποστηρίξει ποιου τα συμφέροντα θα εκφράζονται μέσα από το πολιτικό σύστημα. Και αν το πολιτικό σύστημα δε πρέπει να δημιουργηθεί από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους γιατί υπεισέρχεται η εθνοτική διάκριση, τότε ποιοι θα το δημιουργήσουν; Μήπως θα είναι θεόσταλτο;
Φυσικά κατεξοχήν ρατσιστική δεν είναι η εκ περιτροπής προεδρία αλλά η ενιαία εκλογή. Γιατί πίσω από αυτή την δήθεν δημοκρατική ευαισθησία, υπάρχει η κυρίαρχη αντίληψη της νεοτερικότητας για το ενιαίο κράτος, τη μια και αδιαίρετη κυριαρχία, τη μια και μοναδική ταυτότητα. Πίσω από αυτή τη λογική υποβόσκει η πονηρή σκέψη πως οι Ελληνοκύπριοι όντας πλειονότης θα πετύχουν να μετατρέψουν τους Τουρκοκύπριους σε πολιτική και εθνοτική μειονότητα. Ιστορικά η ενιαία εκλογή και το ενιαίο κράτος είναι αυτά που παρήγαγαν μειονότητες και αποκλεισμούς, ήταν δηλαδή κατεξοχήν ρατσιστικά.
Στην πολιτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων του 5ου και 4ου π.Χ αιώνα η επιχειρηματολογία του κ. Βενιζέλου αλλά και του κ. Χριστόφια εντάσσονται στην ολιγαρχική ιδεολογία του 7ου και 6ου π.Χ. αιώνα. Και κάποιες από τις προσεγγίσεις του κ. Ταλάτ για αυτονομία των κοινοτήτων, συνοδική συγκρότηση της εξουσίας, πολυπολιτειακή και πολυταυτοτική κοινωνία είναι πιο κοντά στη δημοκρατική ιδεολογία των αρχαίων Ελλήνων!!!

17 σχόλια:

rose είπε...

φυσικα πρόσφατα άκουσα τον Ταλατ να λεει στον Χριστοφια:

αντιποιέω κατ' αξίαν τα του δήμου μου ινα μη πλεξάμιν μηροίσι πέρι μηρούς

(μαλλον δεν ειναι έτσι το "πλεξαμιν" δασκαλε)

:-)

andreas f.stavrou είπε...

Το "πλεξάμην" είναι αόριστος μέσης φωνής, όπως το ελυσάμην.
Ο Ταλάτ, απο τα λεγόμενά του , φαίνεται πως έχει συμβούλους με βαθιά πολιτική σκέψη, αρχαιοελληνική και σύγχρονη. Κάτι φυσικά που κάνουν όλα τα κράτη που χαράζουν στρατηγική για το μέλλον.
Μόνο εμείς ξέρουμε τα πάντα, δε χρειάζεται να μελετούμε τους αρχαίους για να αντλήσουμε γνώση, κάτι που κάνουν συστηματικά τα άλλα κράτη. Αρκούμαστε στις ιδεοληψίες μου, λες και ο υπόλοιπος κόσμος έχει το νου μας!!!

andreas f.stavrou είπε...

το "επλεξάμην" είναι αόριστος , όπως το ελυσάμην.

rose είπε...

μερσι που λένε και οι συγχρονοι Γαλλοι :-)

Ανώνυμος είπε...

Το ότι δε φέρνει κανείς ένσταση σ' αυτά που περιγράφετε είναι αξιοσημείωτο.

1. Ίσως ωφείλεται στην πλήρη άγνοια κι αδιαφορία για το τι πραγματεύεται τώρα.

2. Ίσως σημαίνει ότι έχετε δίκιο.

3. Ίσως οι διαφωνούντες να είναι τόσο σίγουροι για το σωστό της άποψης τους που να μην μπαίνουν καν στον κόπο να σας/μας απαντήσουν.

Οι απορίες οι δικές μου είναι:

Γιατί απορρίπτουμε το προεδρικό συμβούλιο;
(κάτι που προνοούσε και το σχέδιο Ανάν σε ηπιότερη μορφή από αυτή που επιδιώκει τώρα ο κ. Ταλάτ)

και

Γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί το ελβετικό μοντέλο στην περίπτωση της Ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας;

rose είπε...

Αγαπητη Λεμεσια

πιστευω οτι το Προεδρικο Συμβουλιο θα μπρουσε κάλλιστα να εφαρμοστει στην Κπυρο.

Τα προσχηματα του Προεδρου Χριστοφια ενισχυουν την απουσια ικανοποιητικης ενημερωσης, ενδιαφεροντος, διαλογου και έτσι την επικρατηση μιας αποψης χωρις καν αντίλογο...

το 60 δεν καταλαβαμε τι υπογραφαμε
το 70 τι μας συνεβηκε
το 80 τι θελαμε
το 90 που παμε
το 2000 αν το το θελαμε ή οχι
τωρα;

απλα δεν θα καταλαβουμε

andreas f.stavrou είπε...

Το Προεδρικό Συμβούλιο δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα να εφαρμοστεί και στην Κύπρο. Αντίθετα, δεδομένης της κοινωνικής διαίρεσης είναι το πιο κατάλληλο στην περίπτωσή μας. Και αυτό μπορεί να τεκμηριωθεί και με βάση τη λογική αλλά και τη βιβλιογραφία.
Ποιοι δεν το θέλουν;
Τα κόμματα που θα απομειωθεί αναγκαστικά ο ρόλος και η σημασία τους αλλά και η δυνατότητα που έχουν σήμερα να απολαμβάνουν πλούτο, προνόμια και εξουσία τελείως ανεξέλεγκτα, λες και το κράτος είναι κομματικό λάφυρο.
Ουσιαστικά δε γίνεται καμία ορθολογική συζήτηση επί του κυπριακού: συνθηματολογίες, κενολογίες,ανούσιοι φανατισμοί και αποπροσανατολισμοί.

Ανώνυμος είπε...

Ρόουζ και Ανδρέα,

καταλήγουμε στις ίδιες διαπιστώσεις...

Είναι πραγματικά αξιοπερίεργο, ότι 'δε γίνεται καμία ορθολογιστική συζήτηση επί του κυπριακού.'

Ελπίζω ν' αλλάξει αυτό στην πορεία των συνομιλιών, η ενημέρωση να γίνει πιο σαφής, για να καταλάβουμε ΑΝ και ΣΕ ΤΙ συμφωνούν ακριβώς οι δύο πλευρές και φυσικά ΜΕ ΤΙ επιχειρήματα.

andreas f.stavrou είπε...

Η κατάσταση δε θα αλλάξει. Το διακύβευμα είναι πολύ μεγάλο. Οι συνετελεστές της πολιτικής σήμερα, δηλαδή τα κόμματα, τα ΜΜΕ και οι ομάδες πίεσης , ιδίως οι οργανώσεις του κεφαλαίου, θα συνεχίσουν σε στενή συνεργασία και διαπλοκή τη σκηνοθεσία "του κυπριακού".
Κανένας συντελεστής δεν έχει συμφέρον η κοινωνία να γνωρίζει.Ούτε και κάποιος προέβαλε τέτοια διεκδίκηση.
Η σκηνοθεσία θα συνεχιστέι ως το τέλος με διάφορες ανόητες δραματοποιήσεις , εικονικές διαφόρες, τρομερές δυσκολίες και άλλα παρόμοια. Και στη βάση της ίδιας σκηνοθεσίας η κοινωνία θα τεθεί στο τέλος μπροστά σε δήθεν εκβιαστικά διλήμματα.
Αν η πολιτική και οικονομική ελίτ θεωρήσει ότι η λύση κατοχυρώνει τα συμφέροντά της , τότε θα την επιβάλουν. Αν όχι, θα αρχίσουν να πουλούν αγωνιστικές ρητορίες και άλλες ανοησίες.
Αυτό ξέρουν, αυτό κάνουν και αυτό θα συνεχίσουν να κάνουν.

Ανώνυμος είπε...

αναφέρεσαι συνεχώς στις ευθύνες των πολιτικών και των διαφόρων άλλων εξουσιών. οι πολίτες και οι κοινωνίες δεν είναι απαλλαγμένοι από τις ευθύνες τους. τουναντίον, βρίσκω ότι ασκούν άλλου είδους εξουσία, αυτή του βολέματος και της φαινομενικής απάθειας. δεν αποδεικνύεται διαχρονικά ότι η ευθύνη βαραίνει κυριώτερα την εξουσία. η φύση (τα ένστικτα)καθοδήγησε και καθοδηγεί τον άνθρωπο και τις κοινωνίες. αυτά-τα ένστικτα- μπορούν να λειτουργήσουν ωφέλιμα μόνο όταν ο άνθρωπος το θελήσει (μια πολυσύνθετη διαδιασία) και αποφασίσει ότι είναι προς το συμφέρον του να δράσει (δηλαδή να νοιώσει ενόχληση ή πόνο ή στέρηση και να οδηγήσει ή να αφεθεί να οδηγηθεί στην κάλυψη των όποιων αναγκών). οι διάφοροι φορείς εξουσίας λειτουργούν με απίστευτη δεξιότητα αυτούς τους μηχανισμούς. αυτοί κάνουν τη δουλειά τους και πολύ καλά μάλιστα. οσο εμείς δεν ξεβολευόμαστε, ο καθένας θα λέει και θα κάνει ότι θέλει.και αυτό δεν προκαλεί καμία έκπληξη-είναι τόσο αναμενόμενο και πλέον αποδεκτό. έκπληξη είναι η όποια ανατροπή.κάτι που αρχίζει πρώτα στο προσωπικό επίπεδο και μετά στο συλλογικό.

andreas f.stavrou είπε...

Αυτός που έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει για θέματα ολόκληρης της κοινωνίας , έχει ευθύνη. Έτσι αναφέρομαι συνεχώς στις ευθύνες των πολιτικών εφόσον συζητώ θέματα που αφορούν το κοινό μας καλό.
Δε συμφωνώ ότι κινούν αίτιον της ιστορίας είναι τα ένστικτα.
Η ανάγκη ναι,έχει καθοριστική σημασία στη εξέλιξη.
Συμφωνώ ακόμα ότι δουλειά του κυρίαρχου είναινα κυριαρχεί.Το πρόβλημα ειναι γιατι ο κυριαρχούμενος το δέχεται ή το ανέχεται. Αυτό προσπαθώ να το κατανοήσω γιατί ακόμα και η ανοχή υποδηλώνει μια κάποια συναίνεση. Όχι όμως να το ενοχοποιήσω.
Ότι η δράση του ανθρώπου έχει ως αφετηρία το ατομικό συμφέρον είναι αλήθεια. Μιλώντας για πολιτική όμως ενδιαφέρει κυρίως το κοινωνικό συμφέρον.
Επίσης συμφωνώ ότι η ανατροπή αρχίζει πρώτα στο ατομικό και ακολουθεί η συλλογική δράση.

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχουν δισεκατομμύρια άνθρωποι πάνω στη γη που συμπεριφέρονται πολλές φορές πανομοιότυπα. τι τους καθοδηγεί; ποιοι φόβοι, βαθιά ριζωμένοι γενετικά, επηρεάζουν και αγκυλώνουν τον άνθρωπο και την ελευθερία του; και πως ξεπερνιούνται αυτοί οι φόβοι; με τη διδασκαλία μιας ελιτ της διανόησης που δεν έχει πραγματική απήχηση στην πλειοψηφία γιατί είναι δυσνόητη και καταλήγει ως μια άλλη εξουσία; τι βάζει φρένο στην όποια εξουσία η οποία ασύστολα πραγματεύεται και εκμεταλλεύεται; η μαζική αντίδραση-η οποία είναι απίθανο να συμβεί, η φυσική ροή της καταστροφής, η γνώση (όταν έχεις την ευκαιρία να μάθεις να διαβάζεις) και η ουσιαστική επεξεργασία του φόβου. για μένα οι πολιτικοί και οι άλλες εξουσίες λειτουργούν με τον τρόπο που λειτουργούν ακριβώς γιατί ο άνθρωπος έφτασε εξελικτικά σε ένα σημείο που πρέπει να αντιμετωπίσει τον εαυτό του και τους φόβους του και αυτό τον έχει παραλύσει. τώρα πότε θα βγει από την παράλυση, δεν ξέρω και ίσως να μην το μάθω ποτέ. μια καταστροφή, δυστυχώς, μπορεί να φέρει αποτελέσματα πιο νωρίς.

andreas f.stavrou είπε...

Ερμηνεύεις τα πάντα με βάση το φόβο και του αποδίδεις γενετικά χαρακτηριστικά.
Οι αντιδράσεις παγκοσμίως στις μέρες μας όλο και θα γίνονται πιο πανομοιότυπες στις μέρες μας. Αυτό δε συνέβαινε πάντοτε.
Το ερώτημα είναι γιατί στις μέρες μας παρατηρείται αυτό το φαινόμενο;
Μια λογική προσέγγιση της πραγματικότητας θα έλεγε ότι η διεθνοποίηση της οικονομίας και της επικοινωνίας αλλά και της πολιτικής ωθούν σε ένα ομοιογενές ανθρωποκεντρικό περιβάλλον παγκοσμίως. Άρα οι άνθρωποι μέσα στο δοσμένο περιβάλλον λογικό είναι να αντιδρούν πανομοιότυπα. Αυτό δε σημαίνει κατ΄ανάγκη ότι και οι τελικές τους επιλογές θα είναι οι ίδιες.
Σε σχέση με το ρόλο των διανοουμένων δεν είναι εξουσία όλοι επί του λαού.Εξαρτάται από το στρατόπεδο που θα επιλέξουν. Είναι γεγονός ότι η συντριπτική τους πλειοψηφία θέτει τον εαυτό της στην υπηρεσία του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου. Υπάρχουν και άλλοι που απευθύνονται στην κοινωνία και εναντίον του κατεστημένου.
Ο άνθρωπος σήμερα δεν παρέλυσε από το φόβο. Απλώς βιώνει μια νέα πραγματικότητα και χρειάζεται χρόνο για να την κατανοήσει και να κάνει επιλογές.

Ανώνυμος είπε...

Είστε επιεικής με τους ανθρώπους. Εγώ τα βλέπω κάπως διαφορετικά τα πράγματα. Η δύναμη των ανθρώπων , κατ΄εμένα, ξεκινά από την αναγνώριση των ευθυνών μας (διαχρονικά). Αν, η εκάστοτε εξουσία είναι ένας μόνιμος παμπούλας και εν πολλοίς, αόριστος (παγκοσμιοποίηση, φιλελεύθερη οικονομία, πολιτικός/κομματικός συμφεροντολογισμός κ.α.), ο άνθρωπος αισθάνεται ανήμπορος να τα αντιμετωπίσει. Εάν όμως καταλάβει καλύτερα τη δική του συμβολή ή συναίνεση σε αυτά που συμβαίνουν, θεωρώ ότι θα γίνει πιο κατανοητή, στον πολίτη, η δύναμή του. Για παράδειγμα, σε ότι αφορά το Κυπριακό, η κατανόηση για το πως ενήργησε και τι πίστευε και πιστεύει ο καθένας πριν και μετά το 1974. Η επίρριψη ευθύνης στους πολιτικούς δεν απαντά επαρκώς στο γιατί της σημερινής κατάστασης. Και με τα καλύτερα δεδομένα λύσης, οι πολίτες πως πραγματικά στέκονται και τι απαντήσεις δίνουν; Τα αδιέξοδα και το αποκλειστικό φόρτωμα της ευθύνης στους πολιτικούς, ποιους εξυπηρετούν τελικά;

andreas f.stavrou είπε...

Η εξουσία είναι πολύ συγκεκριμένη, εννοώ η πολιτική εξουσία. Καλώς ή κακώς αυτή έχει την αρμοδιότητα να αποφασίζει για όλους. Αυτή έχει την ευθύνη.
Ο πολίτης δρα μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια που συνδέονται με την υπαρκτή πραγματικότητα και την επιδιώξη του συμφέροντός του.
Για παράδειγμα την περίοδο της ταξικής πάλης οι πολίτες προσωρούσαν μαζικά, αγελαία στα κόμματα για προώθηση των συμφερόντων τους.
Σήμερα αυτή η προσέγγιση έχει ατονήσει. Δημιουργείται μια νέα πολιτική ατομικότητα μέσα στη νέα πραγματικότητα που για πολλούς λόγους ακόμα δε βρήκε συλλογική έκφραση. Θα βρεί όμως.
Η απόδοση ευθύνης στους πολιτικούς αποδίδει τα του καίσαρος τω καίσαρι.Αυτή είναι η πραγματικότητα.
Εγώ έχω το δικαίωμα να γράφω και να διαμαρτύρομαι στα πλαίσια της ελευθεριας του λόγου και να διαδηλώνω. Δεν έχω κανένα δικαίωμα να συμμετέχω στον καθορισμό του κοινού μας μέλλοντος.
Δηλαδή είναι πιο σωστή η πρσέγγιση να ενοχοποιείται η κοινωνία για τα αδιέξοδα που δημιουργεί η πολιτική και οικονομική ολιγαρχία;
Κατά τη γνώμη μου το σημαντικό είναι να καταλάβει η κοινωνία ποια είναι η πραγματικότητα σήμερα και να κάνει τις ανάλογες επιλογές και όχι να υιοθετεί τους μύθους που της πλασάρουν τα ΜΜΕ και οι πολιτικοί για να εξυπηρετήσουν τα δικά τους συμφέροντα.
Όσο για τα γεγονότα ως το 1974, πάλι μύθους φτιάχνουν οι πολιτικοί για να αθωώνουν τον εαυτό τους και να ενοχοποιούν την κοινωνία.Αυτό φυσικά είναι άλλο ζήτημα.Αλλά η λογική τους είναι πάντα η ίδια. Η δική μας λογική πρέπει να αλλάξει.

Ανώνυμος είπε...

Μα εννοιείται ότι οι πολιτικοί και οι άλλοι εξουσιάζοντες έχουν τεράστια ευθύνη για το που βρισκόμαστε (παρελθόν, παρών και μέλλον). Και σωστά πρέπει να ασκούμαι κριτική. Διαρκώς μάλιστα. Αυτό όμως δεν αναιρεί την δική μας ευθύνη και συμβολή τόσο στα μικρά όσο και στα μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε. Δεν πρέπει όμως ο κάθε άνθρωπος να σταθεί πρώτα αυτοκριτικά απέναντι στον εαυτό του? Πως συντηρούνται τα όποια συστήματα? Γιατί ο άνθρωπος αρέσκεται στην εξουσία, υποβάλει τα σέβη του και την εξυπηρετεί? Από τη μια τη μισεί και τη φοβάται και από την άλλη μόλις του δοθεί η ευκαιρία να εξουσιάσει επιδίδεται σε αυτήν με πάθος. Από τον πιο απλό υπάλληλο μέχρι τον πιο υψηλόβαθμο. Κρίνω λοιπόν τον εαυτό μου ως προς τη στάση μου έναντι της εξουσίας, κρίνω και οποιοδήποτε άλλο την καταχράζεται. Πνίγομαι με τον όποιο εξουσιαστή μου καταπατά την ελευθερία. Αν δεν το νοιώσουμε αυτό, πως θα αντιδράσουμε απέναντι σε αυτούς που αποφασίζουν για τα κοινά. Δεν ενοχοποιώ την κοινωνία. Την καθιστώ συνυπεύθυνη όμως. Και τον κάθένα που βολεύεται στη συντήρηση των εξουσιών και των συστημάτων της.

andreas f.stavrou είπε...

Η πολιτική ευθύνη είναι ένα πράγμα. Η ατομική ευθύνη είναι κάτι άλλο.
Πολιτική ευθύνη στο σημερινό πολιτικό σύστημα αναζητείται στους φορείς της εξουσίας του κράτους.
Ατομική ευθύνη σίγουρα έχει ο κάθε ένας για τις ατομικές επιλογές ή παραλείψεις.
Κοινωνική ευθύνη δεν υπάρχει. Με την έννοια ότι η κοινωνία δεν έχει συγκροτηθεί θεσμικά ως όλον ώστε να κρίνεται για τις αποφάσεις της.
Εμείς αυτή τη στιγμή που συζητούμε, αυτό που κάνουμε ενέχει την έννοια της ατομικής ευθύνης.Ως εκεί. Σίγουρα είναι σημαντική. Γι αυτό και ο καθένας δημοσιοποιεί τις θέσεις του με την ελπίδα να επηρέασει ή να επηρεαστεί προς μια καλύτερη κατεύθυνση. Όμως και όταν συζητάμε πολιτικά, η ευθύνη δεν είναι πολιτική, είναι ατομική.