Οι διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων και ελληνοκυπριακές προσεγγίσεις

Οι διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων με αφετηρία την οικονομική επιδείνωση της θέσης τους, οι δηλώσεις Ερντογάν δημιούργησαν ανάμεσα στους Ελληνοκύπριους κάποιους προβληματισμούς.

Σε άρθρα και αναλύσεις προβάλλονται κυρίως δυο σχολές σκέψεις. Η πρώτη αντκρύζει τις διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων κυρίως ή μόνο στην οικονομική τους διάσταση. Αυτή η προσέγγιση είναι αφελής. Γιατί κανένα οικονομικό πρόβλημα δε λύνεται στο οικονομικό επίπεδο, αλλά στο πολιτικό. Ή διαφορετικά, οι Τουρκοκύπριοι αντιδρούν στις πολιτικές αποφάσεις της Τουρκίας για επιβολή οικονομικής λιτότητας ή και για άλλες ενέργειές της στα κατεχόμενα εδάφη.

Η δεύτερη σχολή σκέψης επικεντρώνεται στην πολιτική διάσταση των διαδηλώσεων σε συνάρτηση με τη λύση ή προοπτική λύσης του κυπριακού προβλήματος. Αυτή η δεύτερη σχολή σκέψης είναι ένα μωσαϊκό. Άλλοι επικεντρώνονται στην ανάγκη για «κοινούς αγώνες» για αποτίναξη της τουρκικής κατοχής, άλλοι θεωρούν ότι είναι η στιγμή να δώσουν τα διαπιστευτήριά τους υπέρ της λύσης με την προβολή της θέσης ότι μόνο μέσα από τη λύση θα κατοχυρωθούν τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων και άλλοι προβάλλουν την άποψη ότι οι διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων δεν θα επηρεάσουν βραχυπρόθεσμα τις εξελίξεις στο κυπριακό.

Οι διαδηλώσεις των Τουρκοκυπρίων έχουν πράγματι ως αφετηρία την επιδείνωση της οικονομικής τους θέσης ως αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων της Άγκυρας. Όπως ο κάθε άνθρωπος ,έτσι και οι Τουρκοκύπριοι αντιδρούν σε τέτοιες επιλογές που επιβάλλονται απέξω και θεωρούν ότι είτε πρέπει ο εξωτερικός αφέντης θα πρέπει να αναθεωρήσει την οικονομική πολιτική του ή να τους αφήσει ήσυχους να διαχειριστούν οι ίδιοι τη μοίρα τους. Και διαδηλώνουν γιατί στο πολιτικό τους σύστημα, όπως και στο δικό μας, δεν έχουν άλλο μέσο πίεσης.

Οι οργισμένες αντιδράσεις του Τούρκου ηγεμόνα Ερντογάν προσέδωσαν άλλη διάσταση στο πρόβλημα. Ανέδειξε μια πραγματικότητα που οι Τουρκοκύπριοι μπορεί να απέφευγαν να αντικρύσουν: ναι μεν είναι «κράτος» αλλά υποτελές στην Άγκυρα. Ως ένα υποτελές μόρφωμα που αποδέχονταν ή ανέχονταν οι Τουρκοκύπριοι, αυτονόητα αυτός που αποφασίζει για τα θέματα που το επηρεάζουν, είναι η Τουρκία. Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Το πολιτικό πρόβλημα αναδεικνύεται από τη στιγμή που συνειδητοποιείται από την τουρκοκυπριακή κοινωνία ότι τα συμφέροντα της Τουρκίας δε συμβαδίζουν κατ΄ανάγκη με τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων. Ή η όποια ελευθερία κατακτήθηκε από τους Τουρκοκύπριους με την αρωγή της ομοεθνούς Τουρκίας απέναντι στους αλλοεθνείς περιορίζεται από την υποβάθμιση των υλικών όρων της ζωής.

Οι Τουρκοκύπριοι όντας μεινότητα στην Κύπρο επιδίωξαν με τη βοήθεια της Τουρκίας να μην μετατραπούν και σε πολιτική μειονότητα, δηλαδή να καθορίζει η ελληνοκυπριακή πλειονότητα το μέλλον τους. Στα πλαίσια του νεοτερικού εδαφικού έθνους κράτους επιδίωξαν το γεωγραφικό διαχωρισμό ως στοιχείον «εκ των ων ουκ ανευ» για την επιβίωσή τους στην Κύπρο ως ξεχωριστής εθνοτικής μονάδας.

Φυσικά αυτή η προσέγγιση σήμερα είναι προβληματική: από τη μια το εδαφικό κράτος αποδυναμώνεται λόγω παγκοσμιοποίησης και από την άλλη το επικοινωνιακό υπόβαθρο απεγκλωβίζεται από το έδαφος. Κυρίως όμως επιδεινώνεται η οικονομική θέση των ανθρώπων λόγω της επιβολής της οικονομικής αγοράς και της υποταγής της πολιτικής στα κελεύσματά της.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί νέες δυναμικές παγκοσμίως και επηρεάζει το κάθε έθνος και το κάθε κράτος: και τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους. Ο χρόνος αντίδρασης είναι συνυφασμένος με το βαθμό όξυνσης των επιπτώσεων στα μέλη μιας κοινωνίας και το βαθμό πολιτικής ανάπτυξής της.

Καταληκτικά κάποιες παραδοχές:

1.Οι Τουρκοκύπριοι δεν αγωνίζονται για να ξεφύγουν από την όποια υποτέλεια στην Άγκυρα και να υπαχθούν στην υποτέλεια των Ελληνοκυπρίων. Γι αυτό και εμμένουν καθολικά στη διαιώνιση των εγγυήσεων της Τουρκίας ακριβώς γιατί δεν εμπιστεύονται την ελληνοκυπριακή πολιτική και οικονομική ολιγαρχία. Γι αυτό και προβάλλουν την αντιφατική θέση «περί κυριαρχίας των δύο συνιστώντων κρατιδίων υπό την εγγύση της Τουρκίας»!!! Κυριαρχία ενός κράτους και εγγυήσεις από τρίτο κράτος συνιστούν μια αντιφατικότητα.

2.Το γεγονός ότι απουσιάζουν οι κοινοί αγώνες δεν είναι γιατί δεν υπάρχουν κοινά συμφέροντα. Είναι γιατί οι πολιτικές ηγεσίες οι οποίες μονοπωλούν τη διαχείριση του κυπριακού προβλήματος αδυνατούν να τα εκφράσουν. Βασικά οι πολιτικοί ηγέτες στις δυο πλευρές λειτουργούν ως αφέντες των Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων και επιθυμούν να διαιωνίσουν ένα καθεστώς υποτακτικών τους. Επενδύουν αυτή την προοπτική με βαρύγδουπες κενολογίες περί «ενότητας του τόπου και του λαού», «πολιτική ισότητα» των εξουσιαστικών κοινοτικών μηχανισμών και ανισότητα των ανθρώπων και άλλα παραμύθια. Δηλαδή η λογική τους είναι καθαρά κομματοκεντρική και όχι ανθρωποκεντρική. Ή το συμφέρον του κόμματος υπέρκειται του συμφέροντος του κάθε μέλους και της κοινωνίας συνολικά.

3.Η σύγχρονη πραγματικότητα δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις για τη λύση του κυπριακού. Όμως αν αυτές οι προϋποθέσεις θα αξιοποιηθούν, εξαρτάται όχι από το αν κάποιος επιθυμεί λύση, αλλά από το αν μπορεί να εκφράσει σε πολιτικό επίπεδο τις νέες συγκυρίες. Οι πολιτικές ηγέτες των δύο κοινοτήτων κατανοούν τον κόσμο και τον αποτυπώνουν σε πολιτική πρόταση με βάση την εθνοκρατική ιδεολογία των δύο παρελθόντων αιώνων. Η κοινωνία από την άλλη,μπορεί να μην έχει χρόνο να στοχαστεί, αλλά μονίμως αποστασιοποιείται από τις κομματικές οπισθοδρομήσεις, γιατί αντιλαμβάνεται είτε την αναξιοπιστία των πολιτικών είτε πως τα λόγια τους δε συνάδουν με τον βιούμενο τρόπο της ζωής τους. Μα το πιο σημαντικό της αποστασιοποίησης της κοινωνίας είναι γιατί δεν είδε κάποια πρόταση που να βελτιώνει τη ζωή του καθενός ανθρώπου και της κάθε συλλογικότητας σε αυτό τον τόπο, δηλαδή που να ανταποκρίνεται στις τωρινές και τις αυριανές της ανάγκες.Γι αυτό και οι ολιγαρχικοί κομματοκράτορες προβάλλουν τη θέση περί οδυνηρού συμβιβασμού, ακριβώς γιατί δεν έχουν όραμα για ένα καλύτερο μέλλον για όλους.Ή όποιος δεν έχει κάποια πολιτική πρόταση καλύτερη από το παρόν, προβάλλει το ρεαλισμό ως αναγνώριση των υπαρκτών δεδομένων. Τα οποία δεδομένα δεν ικανοποιούν κανένα, αλλά στο όνομα του ρεαλισμού πρέπει να τα υιοθετήσουμε. Αυτό συνιστά και την αποθέωση της πολιτικής βλακείας.

4. Ο ρεαλισμός στο παρόν σημαίνει αναγνώριση της πολιτικής πραγματικότητας με βάση τη δύναμη. Επομένως, η όποια λύση προωθείται, θα αποτυπώνει τους συσχετισμούς δύναμης. Αυτό στην πράξη σημαίνει ικανοποίηση των συμφερόντων της Αγγλίας και της Τουρκίας πρωταρχικά και, κατά δεύτερο λόγο, των κομματικών δυνάμεων που ηγεμονεύουν τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους. Το κοινό συμφέρον των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων θα απουσιάζει από την όποια λύση. Η διεθνής και τοπική ολιαγαρχία θα κατοχυρώσει τα συμφέροντά της και οι Ελληνόκυπριοι και Τουρκοκύπριου θα απολαμβάνουν την οδύνη τους στα πλαίσια του «οδυνηρού συμβιβασμού». Αυτό είναι το «όραμα» της διεθνούς και της τοπικής ολιγαρχίας, των ντόπιων και των διεθνών ηγεμόνων. Και η ελληνοκυπριακή και η τουρκοκυπριακή κοινωνία δεν ικανοποιούνται αυτονόητα από τέτοια οράματα ή πιο σωστά εφιάλτες. Και βρίσκουν τρόπους να εκφράσουν την αποστασιοποίηση τους από αυτές τις νέες βαρβαρότητες των νεκραναστημένων ηγεμόνων.

5.Οι αγώνες των Τουρκοκυπρίων για ελευθερία θα συνεχιστούν εκτός και αν απαμβλυνθεί η οικονομική και πολιτική καταπίεση την οποία βιώνουν. Φυσικά υπάρχει πάντοτε και η λύση της καταστολής ή του εκπατρισμού Από την άλλη, θα βιώνουν τη μοναξιά τους λόγω κυρίως της ανικανότητας της ελληνοκυπριακής πολιτικής ηγεσίας να στοχαστεί με βάση τις διεθνείς εξελίξεις και να αποτελεί ουσιαστική λύση για όλους η επίλυση του κυπριακού προβλήματος. Θα ενεργεί προσχηματικά γιατί δεν μπορεί να στοχαστεί ουσιαστικά για το μέλλον μας,δηλαδή δημοκρατικά.